Koła do łańcuchów rolkowych. Jak je dobierać?

Stosowanie łańcuchów do przenoszenia mocy jest bardzo popularne ze względu na dużą wytrzymałość tego rodzaju rozwiązań oraz stosunkowo małą masę i wysoką sprawność. Prawidłowe działanie napędu wykorzystującego łańcuch zależy jednak od właściwej jego współpracy z kołami zębatymi, które przenoszą i odbierają moment obrotowy. Koła do łańcuchów rolkowych muszą być prawidłowo dobrane. Dzięki temu można uniknąć niepotrzebnego hałasu, spadania łańcucha czy problemów z jego napięciem. Sprawdźmy, co jest ważne przy szukaniu właściwego koła zębatego do napędu łańcuchowego.

Podstawowe parametry kół zębatych do łańcuchów rolkowych

Każdy łańcuch rolkowy będący typem łańcucha drabinkowego składa się z połączonych ze sobą ogniw. Są to ułożone na przemian ogniwa wewnętrzne i zewnętrzne. Ogniwa wewnętrzne to dwie równoległe do siebie płytki połączone tulejką, na której jest osadzona obracająca się swobodnie rolka. Ogniwa zewnętrzne to płytki połączone sworzniem, który przechodzi przez tulejkę ogniwa wewnętrznego. Najważniejszą cechą każdego łańcucha jest podziałka, czyli odległość między geometrycznym środkiem sąsiadujących ze sobą sworzni. Łańcuchy są produkowane w dwóch rodzajach podziałek – amerykańskiej, oznaczanej literą A lub brytyjskiej (europejskiej) oznaczanej literą B. Najmniejsze wartości podziałek to 1/4 cala.

Łańcuchy są również produkowane w wariantach różniących się liczbą rzędów, czyli umieszczonych obok siebie połączonych ogniw. Najczęściej spotyka się łańcuchy jedno, dwu i trzyrzędowe, choć zdarzają się również łańcuchy o większej ilości rzędów.

Podziałka łańcucha i liczba rzędów są podstawowymi parametrami, które powinny być brane pod uwagę przy wyborze odpowiedniego koła zębatego. Poza nimi ważna jest również liczba zębów i związana z nią wielkość koła oraz średnica i rodzaj wałka, na którym jest ono mocowane.

Liczba zębów umieszczonych na kole zębatym ma duże znaczenie dla charakterystyki pracy napędu, m.in. możliwych do osiągnięcia prędkości obrotowych oraz rzecz jasna dla uzyskiwanego przełożenia. Mniejsza ilość zębów koła oznacza mniejsze prędkości obrotowe, większy hałas podczas pracy oraz wyższe obciążenia. Zbyt wiele zębów to ryzyko spadania łańcucha wskutek jego wydłużenia oraz kłopoty z utrzymaniem właściwego napięcia.

Zazwyczaj najmniejsze ilości zębów stosowane na kołach zębatych wynoszą 11, a największe nie przekraczają 120. W niektórych przypadkach są jednak stosowane zarówno koła o mniejszym, jak i większym uzębieniu.